შემაჯამებელი მიმოხილვა

საქსტატის წინასწარი შეფასებით, 2024 წლის მეორე კვარტალში საქართველოს ნომინალურმა მშპ-მა 24,855.7 მილიონი ლარი შეადგინა, რეალური მშპ-ის წლიურმა ზრდამ 11.0% შეადგინა, ხოლო მშპ-ის დეფლატორის ცვლილებამ – 4.3%. ზრდა განპირობებული იყო სხვადასხვა სექტორში დამატებული ღირებულების მნიშვნელოვანი ზრდით: საგანმანათლებლო სექტორი გაიზარდა 35.6%-ით, ინფორმაცია და კომუნიკაცია – 32.8%-ით, მშენებლობა – 30.9%-ით, საფინანსო და სადაზღვევო სექტორი – 22.9%-ით, სახელმწიფო მმართველობა და თავდაცვა, სოციალური უზრუნველყოფის ჩათვლით – 14.7%-ით, საბითუმო და საცალო ვაჭრობა, ავტომობილების და მოტოციკლების რემონტის ჩათვლით – 11%-ით. მეორე მხრივ, ელექტროენერგიის, გაზის, ორთქლის და კონდიცირებული ჰაერის მიწოდებაში დამატებული ღირებულება შემცირდა 13.6%-ით, ხოლო უძრავი ქონების საქმიანობაში – 4.9%-ით. ვაჭრობამ შეადგინამშპ-ის უდიდესი წილი – 15.4%, შემდეგ მოდის დამამუშავებელი მრეწველობა – 9.7%, უძრავი ქონების საქმიანობა – 9.3%, მშენებლობა – 8.7%, სოფლის მეურნეობა, სატყეო მეურნეობა და თევზჭერა – 7.4%, ინფორმაცია და კომუნიკაცია – 6.2%, სახელმწიფო მმართველობა – 6.2%, ტრანსპორტი და დასაწყობება – 5.9%. ეროვნული ბანკის პროგნოზით, 2024 წლის რეალური მშპ-ის ზრდა 8.5%-ს შეადგენს, რაც ოდნავ ჩამორჩება საერთაშორისო სავალუტო ფონდისა (7.6%) და მსოფლიო ბანკის (7.5%) პროგნოზებს (იხ. გრაფიკი 1).

2023 წელს საქართველოს ეკონომიკური ზრდა ძირითადად შიდა მოთხოვნით იყო განპირობებული. მეორე მხრივ, საგარეო მოთხოვნა შესუსტდა და მეოთხე კვარტალში უარყოფითად აისახა ზრდაზე მიგრაციის ეფექტის შემცირების გამო. წინა წლის მიგრაციის ზრდამ მნიშვნელოვნად გაზარდა შემოსავლები მოგზაურობიდან, მომსახურების ექსპორტი 87.9%-ით გაიზარდა. თუმცა, 2023 წელს მოგზაურობიდან მიღებული შემოსავლების ზრდის ტემპი შემცირდა საბაზისო ეფექტისა და მიგრანტთა რაოდენობის შემცირების გამო. მიუხედავად ამისა, ეკონომიკის სტრუქტურულმა ცვლილებებმა, განსაკუთრებით ინფორმაციული და კომპიუტერული მომსახურების ექსპორტის ზრდამ მშპ-ის 0.4%-დან 2.6%-მდე, ხელი შეუწყო კლების კომპენსირებას და ეკონომიკის საერთო პოტენციალის ზრდას.

2024 წლის მესამე კვარტალში ქართული ლარი (GEL) წინა წელთან შედარებით გაუფასურდა. იმავე პერიოდში ნომინალური ეფექტური გაცვლითი კურსი უმნიშვნელოდ გაუფასურდა. აღსანიშნავია, რომ ლარი აშშ დოლართან მიმართებაში 1.1%-ით გამყარდა, ლირასთან – 4%-ით. რეალური ეფექტური გაცვლითი კურსი გაუფასურდა 2.0%-ით კვარტალურ ჭრილში და 9.6%-ით წლიურ ჭრილში, ხოლო ლარის რეალური გაცვლითი კურსი გაუფასურდა ყველა მთავარ სავაჭრო პარტნიორთან მიმართებაში. ეს ცვლილებები, რომლებიც 2022 წელს რუსეთ-უკრაინის კონფლიქტით დაიწყო, აისახება საქართველოდან მომსახურების ექსპორტის ზრდაში, განსაკუთრებით IT და სატრანსპორტო სექტორებში. ქვეყნის სტრატეგიულმა მდებარეობამ, როგორც სატრანზიტო ჰაბმა, განაპირობა სატვირთო და ლოგისტიკური მომსახურების ზრდაც, რაც იმაზე მიუთითებს, რომ ლარის გაცვლითი კურსი შეიძლება დასტაბილურდეს მნიშვნელოვანი გაუფასურების გარეშე.

საქართველოს მკაცრმა მონეტარულმა პოლიტიკამ ეფექტიანად შეაკავა ინფლაციური მოლოდინები, რამაც საშინაო ინფლაცია სამიზნე დონეზე დაბლა დაიყვანა. მომსახურების ფასების შემცირება მნიშვნელოვანი ფაქტორი იყო ამ შემცირებაში, უცხოელი ვიზიტორების შემოდინების შემცირების გამო ბინების გაქირავების ხარჯების ადრინდელი ზრდის ეფექტის შემცირებასთან ერთად. ამ ფაქტორებმა ერთობლივად ხელი შეუწყო უფრო სტაბილური ინფლაციის დონეს, რაც შეესაბამება ქვეყნის მონეტარულ მიზნებს (ეროვნული ბანკი, ივლისი 2024).

2023 წლის მესამე კვარტალთან შედარებით (15.6%), 2024 წლის მესამე კვარტალში უმუშევრობის დონე 13.3%-მდე შემცირდა (საქსტატი). სამუშაო ძალაში მონაწილეობის საშუალო წლიური მაჩვენებელიც 1.1 პროცენტული პუნქტით გაიზარდა და 54.7% შეადგინა. საქსტატის წინასწარი შეფასებით, 2024 წლის პირველ კვარტალში საშუალო თვიური ნომინალური ხელფასი 2056.7 ლარს შეადგენდა.

დასკვნის სახით, საქართველოს ეკონომიკამ 2024 წლის მესამე კვარტალში აჩვენა მყარი ზრდა ნომინალური მშპ-ისა და რეალური მშპ-ის ზრდის მნიშვნელოვანი მატებით. ეს დადებითი ტენდენცია აისახება სხვადასხვა სექტორში, განსაკუთრებით ინფორმაციასა და კომუნიკაციაში, უძრავ ქონებაში, განათლებასა და სახელმწიფო მმართველობაში. მიუხედავად საგარეო მოთხოვნის შემცირებისა, შიდა მოთხოვნა ძლიერი რჩება, მოხმარება კი კვლავ ზრდის მთავარი მამოძრავებელი ძალაა.

სრული პუბლიკაცია  იხ. ზემოთ.