წყლის დისტრიბუციის ქსელისთვის დამახასიათებელი მოცულობითი და ქრონიკული დანაკარგები ქართული წყალმომარაგების ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი გამოწვევაა. მხოლოდ ურბანულ ცენტრებში, წყლის მიწოდების დაახლოებით 700 მილიონი კუბური მეტრი არაშემოსავლიანი (Non-Revenue Water – NRW) წყლის წარმოებაზე მოდის. წყლის დანაკარგების მაღალი მაჩვენებლები საოპერაციო ხარჯებს ზრდის და, შესაბამისად, წყალმომარაგების არაეფექტიან საოპერაციო სისტემამდე მივყავართ.
საქართველოს წყლის რესურსების მართვის არაერთი კანონი და რეგულაცია აქვს, რომლებიც 1990-იან წლებში დაიწერა და 2003 წელს ნაწილობრივ შეიცვალა. თუმცა ცვლილებები ყოველთვის ცხადი და თანმიმდევრული სტრატეგიის ნაწილი არ ყოფილა. შედეგად, გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის (გაეროს) ევროპის ეკონომიკურ კომისიას (United Nations Economic Commission for Europe – UNECE) თუ დავესესხებით, მოქმედი კანონმდებლობა არის „გამოუსადეგარი და დანაწევრებული სისტემა“.
2012-2016 წლებში მოხმარებასა და გამომუშავების წლიურ ტენდენციას თუ შევხედავთ, დავინახავთ, რომ ამ პერიოდში გამომუშავება მოხმარებას აჭარბებდა, რაც იმას ნიშნავს, რომ გამომუშავება-მოხმარებას შორის სხვაობა დადებითი იყო. თუმცა 2017 წელს ტენდენცია შიეცვალა და ადგილობრივი წყაროებიდან გამომუშავებული ელექტროენერგია საქართველოს ბაზრის მოთხოვნის დასაკმაყოფილებლად საკმარისი აღარ აღმოჩნდა. პირველ გრაფიკზე ვხედავთ, რომ 2018 წელს განსხვავება კიდევ უფრო გაღრმავდა, კერძოდ, გამომუშავება-მოხმარებას შორის უარყოფითი სხვაობა 2017-ის მაჩვენებელთან შედარებით 30%-ით გაიზარდა (344 მლნ. კვტ.სთ-იდან 447 მლნ. კვტ.სთ-მდე).
„წყალი ხომ მაინც გვაქვს ბევრი, რატომ უნდა ვიხდიდე წყალში ფულს?“ – ამ ფრაზას საქართველოში ხშირად გაიგონებთ, რასაც წყლის რესურსების სიუხვე განაპირობებს: წლიურად ერთ სულ მოსახლეზე მტკნარი წყლის განახლებადი რესურსის დაახლოებით 15 597 კუბური მეტრი მოდის, რაც ევროკავშირის მაჩვენებელს – 2 961 კუბურ მეტრს ერთ სულ მოსახლეზე (მსოფლიო ბანკი, 2014 წ.) – საგრძნობლად აღემატება. თუმცა რესურსის ქონა სულაც არ ნიშნავს, რომ მისი გამოყენება შეგიძლია და თანაც – მდგრადად და გონივრულად.
რატომაა მნიშვნელოვანი ენერგიის ბაზრის კონკურენტულობა? რა დადებითი შედეგები აქვს ელექტროენერგიის მიწოდების ბაზრის კონკურენტულობის ზრდას?