2017 წლის 17 მაისს მთავრობამ თამბაქოს კონტროლის შესახებ საქართველოს კანონში ცვლილებები ოთხმოცდახუთი ხმით ერთის წინააღმდეგ დაამტკიცა. ახალმა რეგულაციამ, რომელიც საზოგადოებრივი თავშეყრის ადგილებში სიგარეტის მოწევას კრძალავს, საზოგადოებაში დიდი მითქმა-მოთქმა გამოიწვია. ეს კანონპროექტი პარლამენტს დასამტკიცებლად უმრავლესობის წევრმა, ქალბატონმა გუგული მაღრაძემ წარუდგინა, რომელმაც სულ ახლახანს ისაუბრა საქართველოში ჭარბწონიანობის პრობლემაზე, რომელიც ნაწილობრივ შაქრის ჭარბი მოხმარებით არის გამოწვეული.

„ეკონომიკური თავისუფლების აქტი“ ბოლო კვირების განმავლობაში საჯარო განხილვის საგანი გახდა. ამ სახელში ერთიანდება საქართველოს ორი საკანონმდებლო აქტი: 1) 2010 წელს კონსტიტუციაში შეტანილი ცვლილება, რომლის თანახმადაც ახალი გადასახადების დასაწესებლად ან საგადასახადო განაკვეთის გასაზრდელად საჭიროა რეფერენდუმის ჩატარება და 2) 2013 წელს ძალაში შესული კანონი ეკონომიკური თავისუფლების შესახებ, რომელიც დამატებით შეზღუდვებს უწესებს ხელისუფლებას ფისკალურ პოლიტიკის განხორციელებაში (იხ. ცხრილი 1).

საყოველთაოდ აღიარებულია, რომ სიგარეტი მავნეა ადამიანის ჯანმრთელობისთვის. მიუხედავად ამისა, ყოველთვის, როდესაც მთავრობა ცდილობს, სიგარტზე ფასის გაზრდით დაარეგულიროს მასზე მოთხოვნა, საზოგადოებისგან ძალზე არაერთგვაროვან რეაქციას იღებს. ერთნი (უმეტესად არამწეველები) მიესალმებიან ამ ნაბიჯებს, მეორენი კი ხელისუფლებას სიხარბეში ადანაშაულებენ და არაეფექტუად თვლიან ამგვარ პოლიტიკას. ვინ არის მართალი და ვინ ცდება ამ ცხარე კამათში? მოდით, ახლოდან შევისწავლოთ ფაქტები.

კაზინოები, ტოტალიზატორები და სხვა აზარტული დაწესებულებები ძალიან პოპულარულია საქართველოში. 2015 წელს საერთაშორისო გამჭვირვალობა საქართველოს მიერ ჩატარებული კვლევის (აზარტული თამაშები საქართველოში – მეორე ანგარიში) მიხედვით, 1867 შემთხვევით შერჩეულ რესპონდენტთა 6%-მა დადებითად უპასუხა შეკითხვას, თამაშობდა თუ არა აზარტულ თამაშებს ფულზე, ონლაინ თამაშის ჩათვლით, თავად ან მისი ოჯახის წევრები. ვფიქრობ, ეს ძალიან დაბალი მაჩვენებელია და ვერ ასახავს, პოტენციურად რამდენად არიან ჩართულები ქართველები აზარტულ თამაშებში.

გადასახადების შემცირება და, შედეგად, ეკონომიკის უფრო სწრაფი ტემპით ზრდა ყველა პოლიტიკოსის ოცნებაა. საქართველოს პარლამენტის 2016 წლის არჩევნებმა აჩვენა, რამდენად მნიშვნელოვანი და წინააღმდეგობრივი შეიძლება იყოს გადასახადების თემა.