ტერმინს „დოლარიზაცია“, ჩვეულებრივ, აკადემიური ეკონომისტებისა და ფინანსების სპეციალისტების წრეში იყენებენ, თუმცა ის ქართველების ყოველდღიურ ლექსიკაშიც დამკვიდრდა. მაგრამ ცოტას თუ ესმის, რა არის დოლარიზაცია, საიდან მოდის და რატომ უნდა გვაინტერესებდეს. ამ ბლოგით შევეცდებით, არსებული ინფორმაციული ვაკუუმი შევავსოთ.

დაახლოებით ორი წლის წინ, ISET-PI-მა საქართველოში ჭარბვალიანობის შესახებ ბლოგ-პოსტი გამოაქვეყნა. სტატიაში აქცენტი კეთდებოდა იმაზე, რომ ფინანსებზე გაზრდილი ხელმისაწვდომობის, ფინანსური ინსტიტუციების აგრესიული მარკეტინგული კამპანიისა და ქვეყანაში არსებული მძიმე სოციალურ-ეკონომიკური პირობების გამო, ქართველები (განსაკუთრებით, მოსახლეობის ყველაზე ღარიბი ფენა) ვალების ჭაობში ეფლობოდნენ და ამ მდგომარეობიდან თავის დაღწევა უჭირდათ. აღსანიშნავია, რომ მაკროეკონომიკური ინდიკატორები, რომლებიც სამომხმარებლო სესხების მოცულობას ზომავს, მკვეთრად გაიზარდა უკანასკნელი 6-7 წლის მანძილზე.

ქვეყნების დონეზე ჩატარებული უნიკალური კვლევა ადარებს საცალო საკრედიტო პროდუქტების ჯგუფის საპროცენტო განაკვეთებს საქართველოში და გარდამავალი ეკონომიკის შერჩეულ ქვეყნებში.

ბანკების მომგებიანობისადმი ინტერესი ყოვეწლიურად იზრდება. გუგლის ძიების მონაცემები აჩვენებს, რომ 2017 წელს 4,700 ჩანაწერი (სტატია, ბლოგი, კომენტარი და სხვა დოკუმენტი) მოიძებნა „ბანკების მოგების“ შესახებ. 2016 წელს იგივე მაჩვენებელი 2,990 იყო, 2015 წელს კი კიდევ უფრო მცირე – 2,160 ჩანაწერი. ასეთ მზარდ ინტერესს ობიექტური მიზეზი აქვს, რაც ძალიან მარტივია. 2017 წელს, წინა წელთან შედარებით, კომერციული ბანკების მოგება ,მნიშვნელოვნად, 190 მლნ. ლარით გაიზარდა (პროცენტებში თუ გაინტერესებთ – 28%) და 869 მლნ. ლარი შეადგინა.

2011 წელს ქუთაისში მცხოვრებმა ქალბატონმა მიკროსაფინანსო ორგანიზაციიდან უძრავი ქონებით უზრუნველყოფილი სესხი აიღო 1500 აშშ დოლარის ოდენობით და მომდევნო ექვსი თვის განმავლობაში თვეში 75 აშშ დოლარი უნდა გადაეხადა პროცენტში. სესხის აღების მიზეზი შვილის მკურნალობის ხარჯების დაფარვა იყო. თუმცა ეკონომიკური სირთულეების გამო მან ვერ შეძლო ყოველთვიური შენატანის დროულად გადახდა და სესხის ვადა 10 თვემდე გაახანგრძლივა, მაგრამ კვლავ ვერ შეძლო ამ თანხის დაფარვა და რამდენჯერმე დაჯარიმდა.